Πόσο συχνά στοιχηματίζεις ότι ξέρεις γιατί κάποιος έκανε κάτι, ότι φαντάζεσαι τι ακριβώς σκέφτεται, και ότι εσύ θα έπρεπε να είχες γίνει ψυχολόγος; Ξέχνα το. Γιατί οι μελέτες δείχνουν πως στην ψυχολογία των άλλων, παίρνουμε όλοι μηδέν.
Όλοι το κάνουμε: Πιστεύουμε ότι είμαστε γεννημένοι ψυχολόγοι, ότι έχουμε αλάνθαστο ένστικτο, ότι μπορούμε μπούμε στο μυαλό του άλλου και να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά του. Όμως κρίνουμε βάση παλιότερων δικών μας εμπειριών που συμπεριλαμβάνουν και άλλα άτομα, άρα πόσο καλοί ψυχολόγοι είμαστε κάθε φορά με έναν καινούργιο άνθρωπο; Κάκιστοι.
Λάθος διάγνωσηΗ γνωστή μελέτη του παν/μίου του Stanford (Ross, Greene & House, 1977), η οποία ακόμη δεν έχει αμφισβητηθεί, έγινε σε δύο σκέλη. Στο πρώτο, οι συμμετέχοντες διάβασαν για δύο περιπτώσεις που κατέληξαν σε διαμάχη και μετά τους έδωσαν δύο εναλλακτικές αντιδράσεις. Τους ζητήθηκε:
* Να μαντέψουν ποια εναλλακτική θα επέλεγαν οι άλλοι.
* Να πουν ποια εναλλακτική επιλέγουν οι ίδιοι.
* Να περιγράψουν τους χαρακτήρες των ατόμων που θα επέλεγαν κάθε μια από τις δύο εναλλακτικές.
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαρδιωτικά για κάθε κατά φαντασία ψυχολόγο: Οι περισσότεροι πίστευαν πως οι άλλοι θα κάνουν το ίδιο με εκείνους- μόνο που στην πραγματικότητα γίνεται σπάνια έτσι. Όσο για την περιγραφή του χαρακτήρα των ατόμων που επέλεξαν διαφορετική εναλλακτική από τη δική τους; Θα το πούμε απλά: Θεωρούμε πως όποιος δεν έχει την ίδια άποψη με μας, έχει κάποιο σοβαρό νοητικό πρόβλημα. Ακούγεται αστείο, αλλά το πιστεύουμε.
Όρεξη για ψυχολογία;Στη δεύτερη μελέτη, οι ειδικοί ρώτησαν μια ομάδα από άλλους συμμετέχοντες, που ήταν φοιτητές, αν δέχονται να κυκλοφορήσουν για 30 λεπτά στους χώρους του πανεπιστημίου τους φορώντας ένα διαφημιστικό πλακάτ που έγραφε «Φάτε στου Τζο». (χωρίς να τους δώσουν πληροφορίες για την ποιότητα του φαγητού εκεί, άρα με κίνδυνο να γίνουν ρεζίλι). Για κίνητρο, τους είπαν απλά ότι θα μάθουν «κάτι χρήσιμο» από το πείραμα, τους ξεκαθάρισαν ωστόσο, πως έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν. Τα αποτελέσματα απλώς επιβεβαίωσαν την προηγούμενη μελέτη.
• Από εκείνους που δέχτηκαν, το 62% πίστευε ότι θα συμφωνούσαν και όλοι οι υπόλοιποι.
• Από εκείνους που αρνήθηκαν, μόνο το 33% πίστευε ότι οι υπόλοιποι θα δεχτούν.
Όσο για τα σχόλια περί της προσωπικότητας αυτών που έπραξαν διαφορετικά από τους ίδιους; Φαντάσου τους να λένε πάνω κάτω τα εξής: «Μα γιατί αρνήθηκαν; Μάλλον τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί να γελοιοποιηθούν», ή «Μα ποιά είναι τα ψώνια που δέχτηκαν να κυκλοφορήσουν με το πλακάτ; Τους ξέρω κάτι τέτοιους, δεν πάνε καλά». Όπως αποδεικνύει αυτή η μελέτη, με εξαίρεση κάποιες περιπτώσεις που η απάντηση είναι προφανής, όπως π.χ. στην ερώτηση «είναι σωστό να σκοτώνουμε;», είμαστε όλοι σκράπες στην ψυχολογία. Αλλά δεν είναι τέτοιες οι περιπτώσεις που μας προκαλούν να το παίξουμε ειδικοί- και να βγάλουμε λάθος συμπέρασμα. Ας συνεχίσουμε τουλάχιστον να διαβάζουμε τις έρευνες, που σπάνια πέφτουν έξω.
από: MoodHackers TeamΌλοι το κάνουμε: Πιστεύουμε ότι είμαστε γεννημένοι ψυχολόγοι, ότι έχουμε αλάνθαστο ένστικτο, ότι μπορούμε μπούμε στο μυαλό του άλλου και να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά του. Όμως κρίνουμε βάση παλιότερων δικών μας εμπειριών που συμπεριλαμβάνουν και άλλα άτομα, άρα πόσο καλοί ψυχολόγοι είμαστε κάθε φορά με έναν καινούργιο άνθρωπο; Κάκιστοι.
Λάθος διάγνωσηΗ γνωστή μελέτη του παν/μίου του Stanford (Ross, Greene & House, 1977), η οποία ακόμη δεν έχει αμφισβητηθεί, έγινε σε δύο σκέλη. Στο πρώτο, οι συμμετέχοντες διάβασαν για δύο περιπτώσεις που κατέληξαν σε διαμάχη και μετά τους έδωσαν δύο εναλλακτικές αντιδράσεις. Τους ζητήθηκε:
* Να μαντέψουν ποια εναλλακτική θα επέλεγαν οι άλλοι.
* Να πουν ποια εναλλακτική επιλέγουν οι ίδιοι.
* Να περιγράψουν τους χαρακτήρες των ατόμων που θα επέλεγαν κάθε μια από τις δύο εναλλακτικές.
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαρδιωτικά για κάθε κατά φαντασία ψυχολόγο: Οι περισσότεροι πίστευαν πως οι άλλοι θα κάνουν το ίδιο με εκείνους- μόνο που στην πραγματικότητα γίνεται σπάνια έτσι. Όσο για την περιγραφή του χαρακτήρα των ατόμων που επέλεξαν διαφορετική εναλλακτική από τη δική τους; Θα το πούμε απλά: Θεωρούμε πως όποιος δεν έχει την ίδια άποψη με μας, έχει κάποιο σοβαρό νοητικό πρόβλημα. Ακούγεται αστείο, αλλά το πιστεύουμε.
Όρεξη για ψυχολογία;Στη δεύτερη μελέτη, οι ειδικοί ρώτησαν μια ομάδα από άλλους συμμετέχοντες, που ήταν φοιτητές, αν δέχονται να κυκλοφορήσουν για 30 λεπτά στους χώρους του πανεπιστημίου τους φορώντας ένα διαφημιστικό πλακάτ που έγραφε «Φάτε στου Τζο». (χωρίς να τους δώσουν πληροφορίες για την ποιότητα του φαγητού εκεί, άρα με κίνδυνο να γίνουν ρεζίλι). Για κίνητρο, τους είπαν απλά ότι θα μάθουν «κάτι χρήσιμο» από το πείραμα, τους ξεκαθάρισαν ωστόσο, πως έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν. Τα αποτελέσματα απλώς επιβεβαίωσαν την προηγούμενη μελέτη.
• Από εκείνους που δέχτηκαν, το 62% πίστευε ότι θα συμφωνούσαν και όλοι οι υπόλοιποι.
• Από εκείνους που αρνήθηκαν, μόνο το 33% πίστευε ότι οι υπόλοιποι θα δεχτούν.
Όσο για τα σχόλια περί της προσωπικότητας αυτών που έπραξαν διαφορετικά από τους ίδιους; Φαντάσου τους να λένε πάνω κάτω τα εξής: «Μα γιατί αρνήθηκαν; Μάλλον τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί να γελοιοποιηθούν», ή «Μα ποιά είναι τα ψώνια που δέχτηκαν να κυκλοφορήσουν με το πλακάτ; Τους ξέρω κάτι τέτοιους, δεν πάνε καλά». Όπως αποδεικνύει αυτή η μελέτη, με εξαίρεση κάποιες περιπτώσεις που η απάντηση είναι προφανής, όπως π.χ. στην ερώτηση «είναι σωστό να σκοτώνουμε;», είμαστε όλοι σκράπες στην ψυχολογία. Αλλά δεν είναι τέτοιες οι περιπτώσεις που μας προκαλούν να το παίξουμε ειδικοί- και να βγάλουμε λάθος συμπέρασμα. Ας συνεχίσουμε τουλάχιστον να διαβάζουμε τις έρευνες, που σπάνια πέφτουν έξω.
